«Муҳаббати модарӣ ва масъулияти падарӣ - ду сутуни ноаёни ҷомеаи солиманд»
Дар замоне, ки ҷомеаи мо бо мушкилоти иқтисодӣ ва муҳоҷират рӯ ба рӯст, нақши занон дар нигоҳ доштани суботи иҷтимоӣ беш аз пеш намоён мегардад. Онҳо сутунҳои хомӯшанд, вале поянда - дар паси дарҳои хона, дар саҳнаи таълим, дар зиндагии фарзандонашон. Ҳар яке, мисли Содиқова Башорат, қиссаи шахсии худро дорад, ки сазовори эътироф аст.
Чун яке аз омилҳои муҳими рушди иқтисодиёти кишварҳои рӯ ба рушд, аз ҷумла Тоҷикистон, интиқоли маблағ аз ҷониби муҳоҷирон ба ҳисоб меравад. Ин маблағҳо, ки аксаран ба таври мустақим ба оилаҳо ва хонаводаҳои муҳоҷирон фиристода мешаванд, барои қонеъ кардани эҳтиёҷоти аввалиндараҷаи рӯзгор, таълим, тандурустӣ ва манзили зист сарф мегарданд. Бо ин васила, сатҳи зиндагии аҳолӣ беҳтар гардида, устувории иҷтимоӣ таъмин мешавад.
Илова бар ин, интиқоли маблағ метавонад нақши муҳимеро дар ташаккули соҳибкории хурду миёна бозӣ кунад. Бисёре аз оилаҳо маблағҳои гирифтаашонро барои кушодани дӯкон, боғдорӣ, чорводорӣ ё дигар намудҳои фаъолиятҳои иқтисодӣ истифода мебаранд. Ин раванд ба коҳиш ёфтани сатҳи бекорӣ ва рушди иқтисодиёт дар сатҳи маҳаллӣ мусоидат мекунад.
Ҳамзамон, бояд қайд кард, ки маблағҳои интиқолшуда танҳо дар сурати дуруст ва самаранок истифода бурдан метавонанд ба рушди устувори ҷомеа саҳмгузор бошанд. Аз ин рӯ, баланд бардоштани сатҳи дониши молиявии аҳолӣ ва фароҳам овардани имкониятҳои сармоягузорӣ дар сатҳи маҳаллӣ, як ҷузъи муҳими сиёсати иқтисодӣ ба ҳисоб меравад.
Ҳукумати кишвар ва шарикони рушд метавонанд бо таҳияи барномаҳои махсус барои истифодаи ҳадафмандонаи ин маблағҳо - ба монанди дастгирии соҳибкорони нав, лоиҳаҳои инфрасохторӣ ва рушди соҳаҳои иҷтимоӣ - манбаи мазкурро ба як воситаи самараноки рушд табдил диҳанд.
Имрӯз интиқоли маблағ яке аз сарчашмаҳои муҳими иқтисоди кишварҳои рӯ ба рушд, аз ҷумла Тоҷикистон ба шумор меравад. Тибқи маълумоти расмӣ, ҳар сол аз ҳисоби муҳоҷирон миллионҳо доллар ба Тоҷикистон ворид мегардад.
Ин маблағҳо дар чанд самт истифода мешаванд:
- пуштибонии рӯзгори хонаводаҳо,
- таълим ва пардохти таҳсил,
- сохтмони хона ва беҳбудии манзил,
- сармоягузорӣ ба тиҷорати хурд.
Дар деҳаҳое, ки ҳанӯз корхона несту роҳҳо вайронанд, маблағҳои муҳоҷирон чун хун дар рагҳои ҷомеа ҷорист. Бисёр вақт онҳо нақши давлатро мебозанд - мактабҳо таъмир мешаванд, духтарон тӯй мешаванд ва хонаводаҳо аз гуруснагӣ наҷот меёбанд.
Вале савол ин аст: оё метавон ба интиқоли маблағ чун воситаи асосии рушд нигоҳ кард? Мутаассифона, вобастагӣ ба маблағҳои хориҷӣ метавонад ҷомеаро ба иқтисоди ғайриустувор бурда расонад. Ҷавонон ба ҷои рушди қобилиятҳо ва эҷоди имкониятҳо, роҳи муҳоҷиратро интихоб мекунанд.
Ҳамзамон, як масъалаи муҳими дигар - самаранок истифодабарии маблағҳо мебошад. Бисёр ҳолатҳо маблағҳо на ба рушди устувор, балки ба масрафҳои якдафъаина равона мешаванд.
Интиқоли маблағ бе шубҳа наҷотбахши садҳо ҳазор хонавода аст. Аммо барои он ки он василаи рушди ҷомеа бошад, зарур аст:
Механизмҳои сармоягузории оқилона таҳия шаванд.
Ташвиқи тиҷорати хурду миёна, бо истифода аз ин маблағҳо амалӣ гардад.
Маориф ва рушди қобилиятҳо дар сатҳи маҳаллӣ дастгирӣ ёбад, то муҳоҷирон худро танҳо ҳамчун «коргар» эҳсос накунанд.
Имрӯз - вақте расидааст, ки мо маблағҳои фиристодашударо на танҳо ба масраф, балки ба рушди устувори ҷомеа равона кунем.
Дар ин қисмат мо метавонем мисоли воқеии зиндагии як оила - Башорат Содиқова ва аҳли хонаводаашро ҳамчун далели равшани таъсири мусбати интиқоли маблағ ба зиндагии мардум истифода барем.
Мисоли воқеӣ: Таъсири интиқоли маблағ дар зиндагии як оилаи тоҷик
Содиқова Башорат зодаи ноҳияи Айнӣ буда, айни замон дар шаҳри Хуҷанд бо оилааш зиндагӣ мекунад. Ӯ соҳиби ду фарзанд аст: фарзанди калониаш Дадоҷон - 17-сола буда, дар синфи 11, ва духтари дуюмаш дар синфи 10-и гимназияи №24 таҳсил менамоянд. Худи Башорат омӯзгори фанни фарҳангшиносӣ дар кафедраи умумидонишгоҳии Донишгоҳи давлатии Хуҷанд кору фаъолият дорад.
Ҳамсари ӯ, ки муҳандис-энергетик аст, дар шароити душвори иқтисодӣ маҷбур шудааст ба муҳоҷирати меҳнатӣ равад. Дар тӯли ду соли охир, ӯ бо ирсоли маблағ ба оилааш дар Ватан, барои таъмини таҳсили фарзандон, нигаҳубини рӯзгор ва дастгирии ҳамсар кӯмак мерасонад. Ин маблағҳо барои хонавода на танҳо воситаи пуштибонии молиявӣ, балки роҳи идомаи таҳсил ва рушди шахсии фарзандон гардидаанд.
Ин мисол нишон медиҳад, ки чӣ гуна маблағҳои интиқолшуда аз ҷониби муҳоҷирон метавонанд дар беҳтар гардидани сатҳи зиндагии оилаҳои тоҷик нақши муҳим бозанд. Оилаҳои зиёде мисли оилаи Башорат дар Тоҷикистон тавассути чунин кӯмакҳои молиявӣ тавонистаанд на танҳо бар мушкилоти рӯзгор ғолиб оянд, балки имкониятҳои нави таҳсил, рушди шахсӣ ва касбиро барои фарзандонашон фароҳам оваранд.
Ҳикояи зиндагии Содиқова Башорат ва ҳамсараш, ки ду сол боз дар муҳоҷирати меҳнатӣ қарор дорад, намунаи возеҳи он аст, ки чӣ гуна маблағҳои интиқолшуда метавонанд як хонаводаро дар шароити душвор дастгирӣ намоянд. Ин маблағҳо на танҳо барои ниёзҳои рӯзмарраи оила, балки барои таъмини таҳсили фарзандон, дастгирии модарони коргар ва ҳифзи суботи иҷтимоӣ истифода мешаванд.
Муҳоҷирати меҳнатӣ ва интиқоли маблағ аз тарафи муҳоҷирон имконият медиҳад, ки кӯдакон дар мактабҳои хуб таҳсил намоянд, аз дастрасии беҳтари тиб ва шароити зиндагӣ бархурдор гарданд. Маҳз бо заҳмат ва пуштибонии падар, ки дар хориҷ аз кишвар меҳнат мекунад, имкони идомаи таҳсили босифатро доранд.
Аммо зиндагии ӯ, ба мисли бисёри модарони тоҷик, содаву осон нест. Вай барои таъмини рӯзгори аҳли хонавода дар хориҷ аз кишвар заҳмат мекашад. Маблағҳое, ки ҳамсараш фиристода, барои таҳсили фарзандон, нигоҳубини хона ва бартарафсозии мушкилоти рӯзмарра истифода мешаванд. Ин маблағҳо танҳо рақам нестанд - онҳо таъмини оромиши рӯҳӣ, шароити таҳсил, ва кафолати умеди оила мебошанд.
Башорат ҳамчун зани худфаъол, на танҳо сарпарасти хонадон, балки омӯзгори дилсӯз низ ҳаст. Ӯ ҳар рӯз ба донишҷӯён дарси фарҳанг, таҳаммул, ва инсонгароиро меомӯзад. Ин арзишҳо дар зиндагии шахсии ӯ низ амалӣ мегарданд. Башорат намунаи занест, ки бо заҳмату сабр насли навро ба зиндагии босавод ва пурфарҳанг омода месозад.
Башорат ҳаргиз аз зиндагии худ шикоят намекунад. Баръакс, тамоми талошашро ба он равона месозад, ки фарзандонашро дар рӯҳияи инсондӯстӣ, меҳанпарастӣ ва зебоишиносӣ тарбия намояд. Вай бо хушдоманаш якҷо зиндагӣ мекунад ва бо вуҷуди серкор будан, хонааш ҳамеша сермеҳмон аст - чун гармӣ ва муҳаббати ӯ одамонро ҷалб мекунад.
Башорат зани қавиирода, пуртоқат ва ботаҳаммул аст. Гарчанде ҳамсараш дар муҳоҷират қарор дорад, худро танҳо ҳис намекунад. Баръакс, масъулиятро бо тамоми ҷиддият ба дӯш гирифта, барои пешрафти оила ва тарбияи фарзандон саҳми назаррас мегузорад.
Фарзандонаш дар маҳфилу чорабиниҳои гуногун иштирок менамоянд, то дониш ва маҳорати худро сайқал диҳанд. Башорат ҳамчун модари ғамхор муҳаббати бепоёни худро баҳри фарзандон дареғ намедорад. Ӯ мекӯшад, то набудани падарро дар зиндагии онҳо эҳсоснашаванда гардонад — чун ба мисли падар ҳамеша дар паҳлуяшон аст.
Маҳз ҳамин хислати ӯ - нолидан аз мушкилиҳо ва бо сарбаландӣ ба сӯйи муваффақият рафтан - Башоратро ба як намунаи арзандаи модари замони мо табдил додааст.
Ин гуна ҳолатҳо нишон медиҳанд, ки маблағҳои интиқолшуда ҳамчун манбаи муҳими сармоягузорӣ ба захираҳои инсонӣ амал мекунанд. Ҳамчунин, онҳо имконият медиҳанд, ки занон ба таълими олӣ машғул шаванд, дар соҳаҳои гуногуни ҷамъиятӣ фаъолият кунанд ва нақши муассир дар тарбияи насли нав ва таҳкими арзишҳои фарҳангӣ дошта бошанд.
Бо дарназардошти чунин таҷрибаҳо, метавон ба хулосае омад, ки интиқоли маблағҳо на танҳо як амали иқтисодӣ, балки як ҷузъи муҳими рушди устувори иҷтимоӣ дар кишварҳои муҳоҷирфирист ба ҳисоб меравад. Барои самаранок истифода бурдани ин захираҳо зарур аст, ки барномаҳои дастгирии оилаҳои муҳоҷирон, омӯзиши саводи молиявӣ ва дастгирии равонӣ ҷорӣ шаванд.Конец формы
Хулоса
Қиссаи зиндагии Башорат танҳо як мисол аст, вале садҳо модарони тоҷик бо ҳамин роҳу равиш ҳаёти худро пеш мебаранд. Маблағҳои интиқолшудаи муҳоҷирон - дар асл, манбаи муҳими устувории ҷомеа ва ояндаи фарзандон мебошанд.
Аз ин рӯ, ҳангоми баҳогузорӣ ба омори муҳоҷират, мо бояд чеҳраҳои воқеиро пушти он бибинем - чеҳраи як модар, як омӯзгор, як ҳамсар. Башорат Содиқова - қаҳрамони хомӯшест, ки сутуни ноаёни ҷомеаи мост.
Муқаддас ҲОМИДҶОНОВА
