Аз рӯи маълумоти Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ, ҳар сол дар ақсои олам 10 миллион нафар одамон гирифтори бемории сил мешаванд ва  3 миллион нафар аз ин беморӣ мефавтанд. Аз ҷумла, ҳамарӯза дар олам 8 ҳазор нафар бар асари ин беморӣ ҷон медиҳанд. Ин омор дар ҳолест, ки дар доираи чораҷӯиҳои қатъӣ ва баланд бардоштани маърифати тиббии сокинон нисбати бемории мазкур ва ҳамзамон дар натиҷаи татбиқи барномаҳо ва чораҳои андешидашуда дараҷаи сироятёбӣ ба ин бемории хавфнок дар ҷаҳон сол то сол кам мешавад. Бинобар ин, барои огоҳии комил дар бораи ин беморӣ чанд саволу ҷавобро пешниҳодатон менамоем:

Сил чӣ гуна беморӣ мебошад?

- Сил бемории сироятии гузаранда мебошад. Он боиси осеби шуш ва баъзан дигар узвҳои бадан мегардад. Сил аз қадимулайём вуҷуд дорад ва ба инсон маълум аст.

Сарчашма, манбаи пайдоиши сил аз куҷост?

Сарчашмаи сироят шахси бемор мебошанд. Аз ҳама манбаи хавфноктарин беморе мебошад, ки микроб хориҷ мекунад. Ингуна беморон дар як шабонарӯз беш аз миллиард адад микроб хориҷ мекунанд ва агар микроб бо балғам хориҷ шавад, атрофиён зуд сироят меёбанд. Барангезанда, бавуҷудоварандаи бемориро микробактерия ё худ чӯбчамикроби Кох меноманд.

Сил бо кадом роҳҳо сироят меёбад?

Роҳи асосии сирояти сил ҳавоӣ-чакраӣ мебошад. Микробҳои сил дар вақти гап задан, сулфидан, атса задан бо қатраҳои балғам ва оби даҳони шахси бемор ба масофаи то 1,5-2 метр ба атроф паҳн мешванд. Шахси солим аз ин ҳаво, яъне аз ҳавои олудаи микроб нафас кашида сироят меёбад, ба ифодаи дигар, бактерияҳои сил аз шахси бемори сили шадиди шуш ба одами солим ба воситаи роҳҳои нафас мегузаранд.

Роҳи дуюм сили модарзод аст. Баъзе кӯдаконе, ки аз модари гирифтори бемори сили пошхӯрда ба дунё меоянд, дар батни модар ё ҳангоми таваллуд аз сил сироят ёфтанашон мумкин аст.

Роҳи сеюмро сили тамосӣ гуфтаанд. Ин гуфта маънии онро дорад, ки микробҳои сил ба ин ё он ҷойи пӯсти захмдор афтида, касро ба сил мубтало сохтанашон мумкин мебошад. Аммо ин намуди сироят басо кам дучор меояд, зеро пӯст хосияти баланди бактериякушӣ дорад.

Аломату нишонаҳои бемории сил кадомҳоянд?

Аломату нишонаҳои бемории силро ба умумӣ ва ҷузъӣ ҷудо кардаанд. Нишонаҳои умумӣ инҳоянд:

• сулфа;
• бемадорӣ;
• хастагии рӯз ба рӯз афзоянда;
• халал ёфтани хоб;
• беиштиҳоӣ;
• лоғарӣ ё худ камшавии вазни бадан;
• шабонгоҳ арақ кардан, ҳатто ҳаво сард бошад ҳам;
• таби на он қадар баланд (то 37,9 дараҷа).

Нишонаҳои ҷузъӣ:

• нафастангӣ;
• сулфаи зиёда аз ду ҳафта бо хориҷкунии балғам;
• хунтуфкунӣ;
• дарди қафаси сина.

Инро ҳам бояд донист, ки сил бидуни ҳеч аломати хосса низ метавонад касро ба «дом»-и худ афтонад. Одатан, дар ин ҳолат нафари мавриди «ҳамла» дар ибтидо худро бемор эҳсос намекунад, аммо тадриҷан нерӯ ва қувватро аз даст медиҳад, баъдтар беиштиҳоӣ, дамкӯтоҳӣ, шабонгоҳ арақкунӣ пайдо мегардад, инчунин таби на он қадар баланд –пагоҳӣ табби муътадил, бегоҳӣ то 37-37,5 дараҷа, дар аввал сулфаи хушк, баъд бо балғам мушоҳида мешавад.

Дар мавриди мушоҳида намудани аломату нишонаҳои бемории сил чӣ кор бояд кард?

Бе таъхир, ҳатман ба муассисаи тиббии наздиктарини муроҷиат бояд намуд. Баъд аз пурсуҷӯву сӯҳбат, вобаста ба шароиту имконият амал карда хоҳад шуд: дар шаҳрҳо ва марказҳои ноҳияҳо шахси бемор дарҳол аз ташхис мегузарад. Сокинони деҳот вабаста ба шароит ё дар ҷойи истиқомат ва ё дар маркази ноҳия аз ташхис хоҳанд гузашт.

Ба бемории сил гирифтор шудан ё нашуданро чӣ тавр дақиқ муайян мекунанд?

Барои дақиқ муайян намудани сил шахси бемор 3 маротиба балғам месупорад. Намунаи аввали балғам дар мавриди бори якум ба муассисаи тиббӣ муроҷиат кардан, намунаи дуюм саҳари рӯзи дигар, баъд аз шустани дасту рӯй, намунаи сеюм-дар беморхона, баъд аз гирифтани натиҷаи намунаи дуюм супорида мешавад. Балғамро дар озмоишгоҳ (лаборатория) аз санҷиши микроскопӣ мегузаронанд.