Бисту чаҳор сол пеш Мария Годлевская дар як бемористони Русия баъди паст шудани системаи масунияташ ба далели адами муолиҷаи бемории СПИД, ки панҷ сол пеш мубтало шуда буд, ба кома афтод. Имрӯз Мария тарзи ҳаёти фаъол ва солимро пеш мебарад ва тавонист, ки аз сирояти вирус ба писараш пешгирӣ кунад.
Вақте ки Мария ташхис шуд, табобати ВИЧ ҳанӯз дар марҳилаи аввали худ буд ва ба таври васеъ дастрас набуд. Барои миллионҳо одамон дар саросари ҷаҳон ВИЧ ҳукми қатл буд ва барои бисёри одамон таҳдиди ҳаётан ҷиддӣ боқӣ мемонад. Аз замони сар задани эпидемия дар солҳои 1980-ум ВИЧ/СПИД ҳаёти беш аз 40 миллион нафарро аз байн бурд ва ин омор эҳтимол кам бошад. Мария худро хеле хушбахт мешуморад. Вай зинда мондани худро ба ду омил рабт медиҳад: дастрасӣ ба кумаки босифати тиббӣ ва дастгирӣ аз ҷониби табибон, оила ва дӯстон.
Минтақаи аврупоии СҶТ, ки 53 кишвари Аврупо ва Осиёи Марказиро фаро мегирад, дар мубориза бо ВИЧ ба пешравиҳои назаррас ноил шудааст. Аз нуқтаи назари тиб, мо тамоми асбобу анҷоми заруриро дорем. Пас аз санҷиши шахс барои ВИЧ, системаҳои тандурустии минтақаи мо метавонанд ташхисро пешниҳод кунанд (баъзеҳо нисбат ба дигарон зудтар) ва табобатро таъмин намоянд, ки қариб ҳамеша дастрас ва ройгон аст.
Чаро дар минтақаи мо ҳамагӣ 72%-и гирифторони ВИЧ аз вазъи худ огоҳанд? Гузашта аз ин, 50%-и онҳо аз ташхиси худ хеле дер огоҳ мешаванд. Мо сари вақт ба мардум расидагӣ карда наметавонем ва ин тамоюл давоми даҳ соли охир идома дорад. Дар чунин як минтақаи хеле пешрафта бо стандартҳои баланди клиникӣ чӣ чизи ноҷое рӯй медиҳад?
Ҳақиқати аламовар ин аст, ки монеаи бузургтарин ва доимӣ дар роҳи хотима додан ба бемории СПИД тиббӣ нест. Ин доғгузории доимии марбут ба ВИЧ, табъиз ва таъқиби ҷиноятӣ барои интиқоли ВИЧ ва рафторҳои марбут ба он аст, ки кӯшишҳои пешгирӣ ва муроҷиати одамонро баҳри ташхису табобат бозмедорад.
Доғгузорӣ ва табъиз кайҳо боз монеа барои одамони гирифтори ВИЧ буд. Масалан, аз ҳар панҷ як нафари онҳо (21%) гузориш доданд, ки дар давоми соли гузашта аз хизматрасонии тиббӣ маҳрум шудаанд. Илова бар ин, муносибатҳои доғгузорӣ ба зӯроварии ҷисмонӣ ва иқтисодӣ нисбати шахсони гирифтори ВИЧ мусоидат мекунанд, ки ин ба имкониятҳои таҳсилот ва касбии онҳо таъсири манфӣ мерасонад.
Табъиз метавонад дар шаклҳои гуногун пайдо шуда, ҳаёти одамонро вайрон созад ва эътимоди деринтизор ба мутахассисони соҳаи тиб ва системаи тандурустиро аз байн бубарад, ки барқарор кардани он метавонад солҳо тӯл кашад.
Барои аз байн бурдани СПИД ҳамчун таҳдид ба саломатии аҳолӣ то соли 2030 чораҳои зерин заруранд:
- Манфиати одамонро дар мадди аввал гузоред. Мо бояд системаҳои ҳифзи саломатӣ ва дастгирии ҷамъиятии худро барои аҳолии осебпазир дастрас намоем.
- Баланд бардоштани огоҳӣ ва барҳам додани мифҳои доимӣ дар бораи ВИЧ. Маориф воситаи тавонои мо бар зидди доғгузорӣ, аз ҷумла таълими ҳамаҷониба ва мувофиқи синну сол, ки ба ҷавонон барои ҳамдардӣ, зиндагӣ ва муҳаббат замина фароҳам меорад, боқӣ мемонад.
- Роҳандозии сиёсатҳое, ки ҳуқуқҳои одамони гирифтори ВИЧ-ро ҳифз мекунанд ва амалияи табъизро комилан аз байн мебаранд.
- Эҷоди фазои бехатаре, ки одамон тавонанд таҷрибаи худро бидуни тарс мубодила кунанд.
- Мусоидат ба санҷиши мунтазам ва табобати барвақтӣ. Ба эътидол овардани санҷиши ВИЧ дар баробари санҷиши дигар сироятҳои тавассути алоқаи ҷинсӣ гузаранда ба паст кардани сатҳи доғгузорӣ мусоидат менамояд.
